นายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ ขึ้นรักษาการนายกฯ หลังศาลสั่งยุติบทบาท นายกอิ๊งค์

ในวันที่ 1 กรกฎาคม 2568 ภายหลังศาลรัฐธรรมนูญมีมติเอกฉันท์ 9 ต่อ 0 รับคำร้องจากสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) กรณีคลิปเสียงสนทนาระหว่าง น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กับสมเด็จฮุน เซน ประธานวุฒิสภากัมพูชา และมีมติ 7 ต่อ 2 ให้แพทองธารหยุดปฏิบัติหน้าที่เป็นการชั่วคราว ส่งผลให้นายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม ขึ้นดำรงตำแหน่งรักษาการนายกรัฐมนตรีแทนชั่วคราว

การแต่งตั้งดังกล่าวเป็นไปตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 มาตรา 41 และ 48 ซึ่งกำหนดให้รองนายกรัฐมนตรีสามารถปฏิบัติหน้าที่แทนนายกรัฐมนตรีได้ โดยต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี และมีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับนายกรัฐมนตรีตามกฎหมาย

ทั้งนี้ คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 320/2567 ได้กำหนดลำดับการรักษาการไว้ก่อนหน้านี้ โดยนายภูมิธรรม เวชยชัย เป็นลำดับที่ 1 แต่ภายหลังจากมีคำสั่งโปรดเกล้าฯ ให้โยกย้ายตำแหน่งของนายภูมิธรรม ทำให้นายสุริยะ ซึ่งเป็นลำดับที่ 2 ขึ้นมาทำหน้าที่แทน

แม้จะอยู่ในสถานะรักษาการ นายสุริยะจะมีอำนาจเต็มในการสั่งการ และสามารถนำเรื่องสำคัญเข้าสู่ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีได้ตามปกติ รวมถึงการแต่งตั้งบุคลากร และการจัดสรรงบประมาณ อย่างไรก็ตาม หากเป็นเรื่องที่อยู่ในอำนาจเฉพาะของนายกรัฐมนตรี เช่น การบริหารงานบุคคลหรืออนุมัติงบประมาณที่มีข้อกำหนดเฉพาะ ยังคงต้องได้รับความเห็นชอบจากนายกรัฐมนตรีตัวจริงก่อน

ในขณะเดียวกัน ครม. ชุดใหม่ซึ่งมีการปรับตำแหน่ง 4 รัฐมนตรี จะต้องเข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณในวันที่ 3 กรกฎาคมนี้ โดยจะมีนายสุริยะเป็นผู้นำครม.ใหม่เข้าสู่พิธีดังกล่าว ซึ่งถือเป็นกรณีแรกที่รักษาการนายกรัฐมนตรีต้องทำหน้าที่นี้ ส่งผลให้สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรีต้องเตรียมความพร้อมอย่างรอบคอบ และหารือกับสำนักงานกฤษฎีกาเพื่อป้องกันปัญหาทางข้อกฎหมายที่อาจเกิดขึ้น